Ieder opgroeiend kind heeft zo nu en dan wel eens wat. Een gebroken been ofzo, of een fikse kou. Ik zal een jaar of twaalf geweest zijn en net begonnen op de middelbare school, toen ik iets kreeg uit die laatste categorie. Hoewel “fikse kou” wel een eufemisme is voor wat ik had. Wát ik had? Ik weet het eerlijk gezegd nog niet en ik weet ook niet of anderen het ooit wel geweten hebben.
Wat ik wel weet, is dat ik erg ziek was. Zo ziek dat ik in het ziekenhuis terecht kwam in een isolatiekamertje. Daar heb ik een week of twee in verbleven. Ik kreeg haast geen lucht, hoestte bloed en mijn lichaamstemperatuur bereikte een hoogtepunt van 41,2°C. Ik denk dat het begrip “hangjongere” toen en daar door mij is uitgevonden.
Er kwamen “mannen in witte pakken” om naar mijn moeizame gerasp te luisteren en de gore rochels die ik in een beker moest spugen te onderzoeken. Mijn eten werd geserveerd in een soort sluis, wat ik er dan vanuit mijn isolatiekamer uit kon pakken. Hoewel me als kind niet veel werd uitgelegd, gaf het me wel de indruk dat ik iets spannends had. Ik herinner me dat ik op enig moment mijn oma een rozenkrans zag bidden naast mijn bed en dacht: vreemd.
Het mag duidelijk zijn: het is dus goed afgelopen met me. Hoewel de longarts bij de eerste controle na mijn ontslag uit het ziekenhuis op een röntgenfoto van mijn longen haast triomfantelijk liet zien dat ongeveer de helft van mijn longen uit littekenweefsel bestaat. Benauwd heb ik het nog maar zelden en ik realiseer me dat ik erg gezegend ben. Gezegend met adem.
Ademen, het is zo een vanzelfsprekende en evenzo noodzakelijke beweging. Het eerste dat we doen als we geboren worden is niet huilen, maar ademen. En ik kan daar ook intens van genieten, van volle teugen frisse lucht. Alsof je de lucht kan drínken bijna! Vandaag op deze lentedag was ik me daar ineens weer zo voluit van bewust. Goed kunnen ademen voorziet ons van kracht en energie en ademen is een zegen.
Het is boeiend dat ik niet alleen sta in de ervaring dat ademen grenst aan of misschien wel afkomstig is van het Goddelijke. Niet voor niets kennen we de term “levensadem”. Onze Nederlandse taal is misschien wat te beperkt om er een fijnere nuance in aan te kunnen brengen, maar ik heb wat verder gezocht:
In het Hebreeuws kent men het begrip Ruach. Ruach betekent “wind in beweging”, zoals in storm of in de adem van de mens. Voor de antieke mens was de wind een wonderlijk verschijnsel. Je ziet hem niet en kunt hem niet vastpakken, maar je voelt hem wel. En hoewel je hem niet kunt beïnvloeden, zet hij wel alles in beweging. In de wind ervoer men de geheimzinnige kracht van de godheid, die onzichtbaar aanwezig is en zijn aanwezigheid doet gelden.
Vooral in de storm, gepaard aan het onweer, beleefde men de imponerende goddelijke aanwezigheid. Diezelfde geheimzinnige kracht ervoer de mens in zijn eigen lichaam: in de adem, die in- en uitgaat, zonder dat een mens weet hoe. En deze adem, die bevatte het geheim van het leven. Als iemand de laatste adem uitblies, dan was hij dood!
Pneuma is het Griekse woord voor adem of geest. De oorspronkelijke betekenis zoals pneuma aan het begin van de jaartelling gebuikt werd, was die van de vitale levensenergie, letterlijk, als een gas dat in de holtes in de hersenen zit en verantwoordelijk is voor het denken, de waarneming en de motoriek.
Bij de geboorte krijgt men deze levensenergie mee en door adem te halen ververst deze energie zich. De lever speelde een cruciale rol in het fysische proces; de ingeademde lucht werd door de lever naar het hart getransporteerd, waarna het hart de hersenen voorzag van het kostbare goedje. Het zenuwstelsel distribueerde de pneuma vervolgens naar de rest van het lichaam. Engelen bestaan trouwens uit zuivere pneuma.
In het Latijn is ademen “spirare”. Het is niet lastig om daarin het woord “inspiratie” te lezen. Hoezeer adem ons diepste wezen kan voeden blijkt dan weer uit het daaraan gerelateerde “spiritus”, wat staat voor “geest” of “ziel”. En dan begrijp ik waarom de frisse lucht me aan nieuwe ideeën en inzichten helpt!
Dan kan ik op zo’n goddelijke lentedag als vandaag intens genieten van de frisse lucht die ik inadem ...
Dank je wel voor dit mooie artikel.
Groetjes,
Ger